مزایا و اجزای تشکیل دهنده کنتاکتورها

محافظت سیم ها و کابل های انشعاب معمولی
برای حفاظت سیم ها و کابل های معمولی که موتورهای برقی را تغذیه نمی
کنند و در لحظه شروع ، جریان های زیادی برای مدت قابل ملاحظه ای از مدار
دریافت نمی کنند ، از فیوزهای استانداردی که اندازه جریان نامی آن ها برابر
جریان مجاز سیم یا کابل است و یا کمی با آن اختلاف دارد ، استفاده می شود .
نکته : 4 در صورتی که بخواهیم در یک انشعاب ، سیم یا کابل ، تنها در برابر
اتصال کوتاه محافظت شود ، می توان به توجه به جداول 1 -1 از فیوزی استفاده
کرد که سه شماره از فیوز اولیه که برای جریان نامی سیم انتخاب شده است ،
بزرگتر باشد .

فیوزهای مناسب برای سیم های عایق دار مسی با عایق پلاستیکی (PVC) برای
شرایط مختلف نصب که بر اساس جریان های مجاز جدول 2-1 و ضرایب تصحیح
جدول زیر تعیین شده است .

نکته : 5 معمولاً در محل های مسکونی برای حفاظت انشعاب های روشنایی از
فیوز 10 آمپر و برای حفاظت سیم انشعاب پریزها از فیوز 16 آمپر استفاده می
شود. در کارگاه های صنعتی سیم های روشایی را با فیوز 25 آمپر حفاظت می
کنند. در سیم کشی داخل کانال که سیم ها و کابل ها به صورت گروهی کنار
یکدیگر قرار می گیرند به دلیل گرمای ایجاد شدخ ناشی از عبور جریان از کابل ها
، جریان مجاز آن ها نسبت به حالت عادی کاهش می یابد .
نکته : 6 مطابق استاندارد اگر 3 کابل داخل یک کانال در کنار یکدیگر قرار
گیرند. جریان مجاز آن ها 8/0 و اگر 6 کابل در یک کانال باشند ، جریان مجازشان

0/75 جریان مجاز اولیه خواهد شد و جریان اخیر باید مبنای محاسبه فیوز قرار
گیرد .
نکته : 7 نصب فیوز بر روی سیم نوترال زمین شده طبق مقررات مجاز نمی
باشد. اندازه فیوزهای مناسب برای کابل ها و سیم های هوایی با توجه به جریان
های مجاز و ضرایب تصحیح مربوط به آن ها مشخص می شود .

کنتاکتور (کلید مغناطیسی )
کنتاکتور وسیله ای است که در آن با استفاده از خاصیت الکترومفناطیس تعدادی
کنتاکت به یکدیگر وصل یا از یکدیگر جدا می شوند. از این خاصیت جهت قطع و
وصل و یا تغییر اتصال مدار استفاده می شود. هر کنتاکتور معمولاً دارای سه
کنتاکت اصلی برای مدارمی باشد .
کنتاکتور از دو هسته E شکل که یکی ثابت و دیگری متحرک است، تشکیل می
شود. در میان هستۀ ثابت یک سیم پیچ قرار دارد که با عبور جریان از آن نیرویی
ایجاد می شود که هسته متحرک را به هستۀ ثابت متصل می کند ب. ا حرکت
هستۀ متحرک، تعدادی کنتاکت باز، بسته و تعدادی کنتاکت بسته ؛ باز خواهند
. شد رابطه نیروی کششی مغناطیسی کنتاکتورها عبارت است از :

نکته :1 در هستۀ کنتاکتورهای AC برای جلوگیری از لرزش ناشی از فرکانس از
یک حلقۀ اتصال کوتاه شده مانند آنچه که در موتورهای با قطب چاکدار وجود
دارد، استفاده می شود. با القای ولتاژ در حلقۀ اتصال کوتاه، جریانی از آن خواهد
گذشت و این جریان شاری را تولید می کند که با شار اصلی 90 درجه اختلاف فاز
دارد و باعث می شود در هسته دائماً شار وجود داشته باشد و نیروی دائمی دو
بخش ثابت و متحرک هسته را به هم متصل نگه دارد .
مزایای استفاده از کنتاکتورها نسبت به کلیدهای دستی صنعتنی عبارتند از :
1- امکان کنترلی مصرف کننده از راه دور.
2- کنترل مصرف کننده از چند محل .
3- امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک برای مراحل مختلف کار مصرف کننده.
4- سرعت قطع و وصل زیاد و کم بودن استهلاک کلید .
5- از آنجا که در کنتاکتورها در هنگام قطع و وصل کنتاکتها بر روی هم ساییدگی
مکانیکی ندارند لذا عمر مکانیکی آنها نسبت به سایر کلیدها بیشتر است.
6- هنگام قطع برق، مدار مصرف کننده به وسیلۀ کنتاکتور قطع می شود و شروع به
کار دستگاه نیاز به استارت مجدد دارد. در نتیجه از خطرات وصل ناگهانی دستگاه
جلوگیری به عمل می آید.

7- از نظر حفاظتی نیز کنتاکتورها مطمئن تر بوده، دارای حفاظت مناسبتر و کامل تر
هستند.
در شکل 7 1- نمای ظاهری یک کنتاکتور و اجزای تشکیل دهنده آن نشان داده
شده است .

اجزای نشان داده شده در شکل 7 1- عبارتند از :
1- حامل کنتاکت های ثابت (این قسمت باید دارای درجه عایقی مناسبی
باشد )
2- ترمینال.
3- صفحه فلزی انتهایی برای نصب قسمت های ثابت روی آن .
4- کنتاکت های ثابت و متحرک (این کنتاکت ها باید در یک خط قرار گرفته
و از پوشش اکسید نقره به منظور بالا بردن ضریب اطمینان در مقابل کار زیاد،
در روی آنها استفاده شود.)
5- بوربین کنتاکتور (در این کنتاکتور بوبین طوری ساخته شده که در
مقابل عوامل جوی و نیروهای مکانیکی، مقام باشد )

6- ترمینال های ورودی و خروجی (این ترمینال ها طوری طراحی می شوند
که به راحتی قابل دسترسی باشند.)
7- سیستم هستۀ آهنی ثابت و متحرک.
8- قسمت کنترل جرقه (این قسمت باید دارای مقاومت زیاد در برابر گرمای
حاصل از جرقه ایجاد شده در هنگام قطع کنتاکتور باشد)
9- حامل کنتاکت های متحرک (این قسمت باید دارای درجه عایقی مناسبی
باشد)