روش های مختلف آماده سازی الکترودها
-کوبیدن الکترودها در زمین:
1- وارد آوردن ضربه هاي شدید به تعداد کم کـه د ر عمـل بـه صـورت زیـر انجـام مـی
شود:
– کوبیدن با پتک معمولی
– کوبیدن با پتک لوله اي
2- وارد آوردن ضربه هاي خفیف به تعداد زیاد که در عمـل بـه صـورت زیـر انجـام مـی
شود:
پتک معمولی احتیاج به معرفی ندارد کوبیدن با پتک معمولی خسته کننده تر و
ناراحت کننده تر از همه انواع دیگر است. پتک لوله اي در واقع لوله اي است که طول آن
متناسب با طول قسمتی از الکترود که خارج از زمین است تنظیم می گردد در انتهاي
بالایی یا در وسط لوله وزنه اي نصب می شود که همراه با وزن لوله، وزنه پتک را
تشکیل می دهد کارگري لوله را که به طور کاملاً آزاد روي الکترود می لغزد، بلند کرده
و سپس آن را رها میکند جرم لوله و وزنه در هنگام سقوط آنها، روي میله الکترود
ضربه وارد کرده و آن را در زمین فرو می برد.
– کوبیدن با پتک برقی یا بنزینی
پتک برقی یا بنزینی وسیله اي است که در آن یک وزنه کوچک خارج از مرکز با سرعت
دوران می یابد توان چرخش بوسیله موتور برقی یا بنزینی تامین می شود نیروي
جنبشی جرم دورانی خارج از مرکز ضربه هاي کوچکی را به تعداد زیاد به میله وارد می
کند که آن را در زمین فرو می برد
ساختمان و جنس الکترودهایی که با روش دفن نصب می شوند :
– الکترودهاي لوله اي از فولاد گالوانیزه گرم (لوله آب)
– الکترودهاي لوله اي از مس سخت (لوله مسی)
– الکترودهاي لوله اي از چدن
در مواردي که وسایل مناسب براي کوبیدن الکترود در دست نباشد یا جنس الکترود
با توجه به سختی زمین انجام این کار را غیرممکن یا مشکل سازد و یا لازم باشد براي
کم کردن مقاومت الکترود در اطراف آن اقدام به آماده سازي زمین شود، از الکترودهاي
دفن شده به صورت قائم استفاده می شود. جز در موارد الکترودهاي صفحه اي سنتی،
در سایر موارد عمق دفن این الکترودها معمولاً از 3 متر بیشتر نیست. حفر چاه براي
دفن الکترود یا با روش سنتی و یا با روش استفاده از مته حفر زمین در عمقهاي کم
انجام می شود. در این روش نصب، با توجه به حجمی که خواه ناخواه در اطراف الکترود
خالی می ماند بهتر است که نوعی آماده سازي به عمل آید مگر آنکه نوع خاك به قدري
خوب باشد که احتیاج به این کار نباشد.
– آماده سازي خاك اطراف الکترودها با روش سنتی
روشی که در ایران براي عمل آوردن خاك بکار می رود، استفاده از مخلوط نمک، ذغال
چوب یا کک و خاك رس است. مخلوطی که به این ترتیب تهیه می شود دور الکترود
ریخته شده و متراکم می گردد.
روش دیگري که از آن استفاده می شود ریختن و متراکم کردن لایه هاي نمک و ذغال
به تناوب می باشد در بعضی موارد براي الکترودهاي صفحه اي پس از ریختن مخلوط
نمک، ذغال ، خاك رس، تا ارتفاعی که بوسیله مهندس مجري در محل انتخاب می شود
لایه هاي نمک و ذغال به ترتیبی که گفته شد پر و متراکم می شود نباید فراموش کرد
که در اثر مرور زمان و حل شدن نمک، از حجم مواد پراکنده کم شده و در صورتی که
این حجم از دست رفته با خاك جایگزین نشود و به صورت خلل خالی باقی بمانند
مقاومت الکترود بیش از حد زیاد خواهد شد لذا استفاده از نمک به مقداري بیش از حد
معقول حتی اگر به محدودیتهاي زیست محیطی هم توجه نشود صحیح نخواهد بود.
لازم است توجه شود که یک الکترود زمین، مخصوصاٌ اگر نصب آن با آماده سازي همراه
باشد دایمی نبوده و بایستی در دوره هاي معین که بستگی به شرایط محلی دارد
ترمیم شود. در نواحی با هواي خشک آماده سازي با طریقی که گفته شد احتیاج به
آبیاري خواهد داشت که از عمر مفید الکترود خواهد کاست.
6-6- آماده سازي الکترودها با بتنونیت
به عقیده بسیاري بتونیت بهترین ماده براي آماده سازي خاك است با توجه به وجود
منابع غنی بتونیت داخلی آماده سازي خاك اطراف الکترود با این ماده در آینده ممکن
است باز هم بیشتر شود نظر به اینکه ماده میکروسکوپیک (جاذب رطوبت) می باشد،
رطوبت اطراف را به خود جذب خواهد کرد ولی درنواحی بسیار خشک احتیاج به آبیاري
متناوب خواهد داشت.
آماده سازي الکترودها با استفاده از بتن:
در صورت وجود شرایط بهترین و ساده ترین روش براي آماده سازي خاك اطراف
الکترود پس از حفر چاه و قرار دادن الکترود در وسط آن، ریختن و پر کردن بتن در
اطراف آن است بدیهی است که حجم و قیمت بتن بکار رفته در این روش مهمترین
عامل می باشد
– ساختمان و جنس الکترودهاي افقی و عمق دفن آنهـا (الکترودهـاي دفـن شـده در
کانال):
– الکترودهاي تسمه اي از مس
– الکترودهاي تسمه اي از آهن گالوانیزه گرم
– الکترودهاي سیم مسی
حداقل سطح مقطع تسمه مسی نباید از 50 میلیمتر مربع و ضخامت آن هم از 2
میلیمتر کمتر باشد همچنین حداقل سطح مقطع تسمه فولادي گالوانیزه گرم نباید از
100 میلیمتر مربع و ضخامت آن هم از 3 میلیمتر کمتر باشد . عمق دفن الکترود بر
مقاومت آن بی تاثیر نیست ولی این تاثیر بسیار بارز نمی باشد بنابراین درتعیین عمق
دفن الکترود مسایل مربوط به خاکبرداري در درجه اول قرار دارند، در عمل کمتر اتفاق
می افتد که عمق دفن الکترود افقی از دو متر بیشتر باشد واغلب این مقدار بین 0.5 تا
0.8 متر انتخاب می شود. هنگامی که لازم باشد سطحی هم پتانسیل دراطراف الکترود
برقرار شود عمق دفن الکترود باید کم باشد ولی نه به حدي که در اثر فعالیتهاي عادي
بر روي زمین به آن آسیب وارد شود در این موارد عمق دفن معمولاً 0.5 متر انتخاب می
شود. از دیدگاه نظري آماده سازي الکترودهاي افقی فرقی با نوع قائم آنها ندارد اما
حفظ آماده سازي این الکترودها مخصوصاً هنگامی که در مسیر رفت و آمد عموم باشند
مشکل است و در صورت لزوم در این مورد باید تنها به استفاده از خاك رس به جاي
خاك حفاري شده اکتفا نمود.
