مختصری درباره رله های دیستانس
رله دیستانس همانطور که از نامش مشخص است بر اساس انـدازه گیـری
فاصله رله تا نقطه خطا کار می کند. به این ترتیب که اگر طول خط انـدازه گیـری
شده از مقدار تنظیم شده برای رله کمتر باشد رله عمل خواهد کرد .
رلۀ دیستانس بهترین رله برای حفاظت شبکههای انتقال انرژی میباشد. زیرا فقط
بوسیلۀ چنین دستگاهی هر نوع اتصال در هر کجای شبکه در کمترین مدت قطع
میشود و بهمین جهت برای حفاظت ش بکههای فشار قوی و فشار متوسط از رلۀ
دیستانس استفاده میشود.
مقدمه :
رله دیستانس اولین بار در آلمان در سال 1923 در یک شبکه فشار قوی نصب شد . رله
دیستانس را می توان جهت حفاظت هر شبکه ای با هر فشار الکتریکی به کار برد. برای
حفاظت شبکه های به ولتاژ بالاتر از 60000 ولت ، امروزه فقط از رله دیستانس استفاده
میشود .
رله دیستانس(رله مقاومت سنج ):
رله دیستانس یک رله حفاظتی است که زمان قطع آن تابع مقاومت طول سیم می باشد .
در بیشتر اوقات زمان قطع رله باید تابع محل اتصال کوتاه نسبت به رله باشد ، و از این
رو این زمان باید تابع جهت معینی از انرژی اتصال کوتاه باشد . به طوری که می دانیم
هرچه محل اتصال کوتاه از رله دور تر باشد ، مقاومت ظاهری قطعه سیم بین محل
اتصالی تا رله بزرگتر شده و در نتیجه مقاومت اهمی و غیر اهمی آن نیز بزرگتر می
شود . از آنجا که در رشد تاسیسات برقی رابطه مستقیمی بین مقاومت و طول سیم
وجود دارد ، لذا با استفاده از رله دیستانس به عنوان رله حفاظتی در سراسر خطوط
انتقال انرژی عملا مشکل حفاظت موضعی و تنظیم جهش زمانی رله های پی در پی بر
طرف می شود.
رله های دیستانس صرف نظر از انواع مختلف آنها بر مبنای اندازه گیری فاصله الکتریکی
رله تا محل خطا کار می کنند. در مواقعی که حداقل جریان خطا قابل مقایسه با جریان
بار باشد، این رله ها کاربرد وسیعی پیدا می کنند و این از آنجا ناشی می شود که رله
های دیستانس به جریان حساس نیستند، بلکه امپدانس ظاهری (فاصله الکتریکی) تا
محل خطا را می سنجند. رله های دیستانس دارای یک امپدانس داخلی به نام امپدانس
تنظیم رله می باشند. این امپدانس (Z0 ) برابر امپدانس قسمتی از خط است که رله
باید آن قسمت را مورد حفاظت قرار دهد .
رله دیستانس از لحاظ کار مانند رله جریان زیاد در مقابل اتصال کوتاه می باشد و رله
دیستانس بر اساس فاصله یا امپدانس عمل می کند . یعنی رله دیستانس زمانی عمل
می کند که امپدانس خط از مقدار تنظیم شده کمتر باشد در غیر این صورت عمل نمی
کند و از لحاظی چون مقاومت مصرف کننده ها در حد تنظیم نیست از امپدانس مصرف
کننده ها صرف نظر شده و در زمان اتصال کوتاه طبق رابطه Z=U/I امپدانس کم می
شود چون جریان زیاد می گردد و هر چقدر این امپدانس به رله نزدیکتر شود رله زودتر
قطع می کند .
در ضمن در شبکه ای که چند رله دیستانس بکار می رود در موقع اتصالی همه رله های
دیستانس تحریک شده ، ولی فقط رله ای قطع می کند که به محل اتصال نزدیک بوده
و بقیه رله ها به حال خود ب ر می گردد.
در موقع بروز اتصال کوتاه در نقطه غیر مشخص یک شبکه حلقوی تمام رله های
دیستانسی که در شبکه نصب شده است و جریان اتصال کوتاه از آنها عبور می کند،
تحریک می شوند ولی فقط نزدیکترین رله به محل اتصالی موفق به قطع سیم اتصالی
شده از شبکه می شود. زیرا قطعه سیم بین این دو نقطه کوچکترین مقاومت را شامل
است و به این خاطر زمان قطع این رله نیز از همه کوتاهتر می باشد .
از رله های دیستانس برای حفاظت خطوط انتقال نیرو، که بر اساس ستینگهای ثابت
قابل تنظیم اند، استفاده می شود . اما معمولاً وسعت ناحیه عملکرد این رله ها با تغییر
شرایط شبکه ( توپولوژی شبکه، مقدار بار، مقدار تولید و … ) تغییر می کند و باعث
عملکرد نادرست رله می شو . د با استفاده از روش هایی که قابلیت پردازش اطلاعات و
تشخیص الگو را داشته باشد مثل استفاده از ریزپردازنده ها و الگوریتم های هوشمند
می توان رله های جدیدی به کار گرفت و از دقت بالایی برخوردارند و در نتیجه به
حفاظت خوبی دست یافت .
