مقدمه تابلوسازی و انواع تابلوهای برق
رشته تابلوساز ی رشته ا ی ترکیب می باشد. تابلو ی برق در حقیقت یک محفظه
می باشد که تجهیزات الکتریک ی را در بر م ی گیرد و البته تابلو ها م ی توانند در
بر گیرنده تجهیزات پنیوماتیک نیز باشند مانند شیر ها ی برق ی ، کمپرسور و ….
به طور کل ی لازم به ذکر است که جهت فراگیر ی فنون مربوط به تابلوها ی برق
نیاز به فراگیر ی چندین آیتم اصل م ی ی باشد که در ذیل به اختصار عنوان م ی
کنم -1: اصول کل ی و استانداردها ی مربوط به تابلو ها ی برق و محفظه ها ی
الکتریکی مانند درجه حفاظتی IP و درجه بندی جداسازی محفظه ها
Segregation و مقابله با عوامل جو و ی … 2 – اصول تخصص ی در مورد
تا بلو یها برق ، مقادیر نام ی مانند ولتاژ و جریان نام و…
3 – آشنایی با تجهیزات الکتریک ی و عملکرد آنها و نحوه انتخاب صحیح آنها
4 – آشنایی با تاسیسات الکتریک ی وآُشنا با محاسبات مربوطه
5- آشنایی با دروس ی مانند رله و حفاظت سیستم ها–طرح پست الکتریک و …
6 – آشنایی با طراح ی مدارات فرمان و کنترل و لاجیک
جهت فراگیر ی هر یک از فنون یاد شده لازم است به صورت جداگانه اقدام به
فراگیر ی نمود. البته وقت ی تنها در مورد تابلو ها ی برق صحبت به میان م ی آید
آیتم ها ی یک و دو فوق الذکر بسیار پررنگ تر م ی باشند. البته در حرفه تابلو
ساز ی علوم مهم دیگر ی نیز نقش دارد که از نام بردن کلیه آنها صرف نظر م ی
کنم مانند علم ارگونوم و ی ….. به صورت کل ی در مورد تابلو ها ی برق اصول
یکل و استاندارد و همچنین تعاریف کل ی وجود دارد و بسیار حائز اهمیت است
مثلا نوع تابلو از نظر ساختمان آنها به عنوان مثال تابلوها ی ایستاده – دیوار ی –
میز ی – رک و … و هر یک از آنها ساختمان منحصر به فرد ی دارند و کاربرد آنها
نیز متفاوت است. همین جا لازم است به این نکته اشاره کنم که تشریح کلیه
مسائل مربوط به تابلو ها ی برق در این وبلاگ غیر عمل ی است ول ی با توجه به
تقاضا ی بسیار دوستانم در پست ها ی بعد ی مطالب ی را به اختصار بیان خواهم
کرد و دوستان علاقه مند با توجه به راهنمای ی یها من م ی توانند در این زمینه
تحقیق کنند واطلاعات لازم را بدست آورند و البته م ی توانند سوالات تخصص ی
خود را در کامنت ها عنوان کنند و من نیز در صورت امکان راهنمای ی خواهم کرد.
در این راستا قصد دارم نرم افزار ه و ا جزوات و لینک ها ی مربوطه را نیز معرف ی
نمایم.
تابلوها ی برق
انواع تابلوها :تابلو ی ایستاده قابل دسترس ی از جلو – سلولی-تمام بسته دیوار ی
که خود این تابلو ها م ی توانند اصلی – نیمه اصل ی و فرع ی باشند.
تابلو ی اصلی :در پست برق و بطرف فشار ضعیف ترانس متصل است.
تابلوی نیمه اصلی : این گونه تابلو ها ی برق بلوک ساختمانی یا قسمت
مستقل ی از مجموعه را توزیع و ازتابلو ی اصل ی تغذیه م ی شود .
تابلوی فرعی: برای توزیع و کنترل سیستم برق خاصی مانند موتور خانه –
روشنای ی و غیره به کار م ی رود و از تابلو ی اصل ی تغذیه م ی شود.
معمولاً تابلو ها ی موتور خانه از نوع ایستاده و بقیه تابلوها از نوع توکار تمام
بسته می باشد (در این ساختمان تماماً به این شکل م ی باشد)در این ساختمان
لیست ی تهیه شده که شامل قطعات مکانیک ی و الکتریک ی داخل ی تابلو م ی باشد.
این لیست شامل ضخامت ورق – فریم تابلو – رو بند – نوع رنگ کار – ی جانقشه
یا – یرق آلات – نوع تابلو(یک درب – دو درب – نرمال – اضطراری) اسم شرکت
سازنده تابلو – اسم تابلو – چراغ سیگنال (رنگ – تعداد – وات – نوع لامپ – فیوز)
مشخصات فیوزها ی داخل تابلو به علاوه پایه فیوز – کلید مینیاتور ( ی تکفاز – سه
-فاز ولتاژ قابل تحمل )رله – کنتاکتور –کلید گردان (با مشخصات کامل )
مشخصات ترمینال – مشخصات شین فاز – نول – مقره ها ی پشت شین – نوع
سیم کش ی داخل ی تابلو – نوع سیم کش ی خط به تابلو – طریقه انتقال سیم در
تابلو(ترانکینگ- استفاده از کمربند) استفاده از سیم یک تکه در تابلو – شماره
گذار ی خطوط رو ی ترمینال –استفاده از کابلشو . تمام این عناوین با مشخصات
کامل می باشد .وجود این مشخصات باعث عمر بیشتر تابلو – خطر کمتر و
تعویض آسانتر م ی شود.
* وجود سیم ارت در تابلو ی برق ضرور ی و با رنگ سبز م ی باشد .
* خطوط R -S – T به تر تیب با رنگ زرد – قرمز – یآب – سیم نول با رنگ سیاه
می باشد.
* در بعضی از تابلو ها رو ی درب تابلو ها یک سر ی کلید وجود دارد -START
STOP یا یک کلید گردان که برا ی روشن و خاموش کردن روشنای ی و یا موتور
به کار م ی رود.
* برا ی تابلو ها دو نوع نقشه می کشند :
1- رایزر دیاگرام که مکان تابلو در آن قید شده است
2 – نقشه داخل تابلو (که خطوط – فیوز و کلیدها در آن کشیده شده است)
نکات مربوط به رعایت مسائل ایمن ی بر اساس نشریه سازمان برنامه و بودجه و
یا 110م ی باشد.
* شین ها با رنگ نسوز رنگ آمیز م ی ش ی .ود
* کلید ورود ی باید خودکار باشد. در مواردی که از کلید و فیوز جداگانه استفاده
شود کلید باید قبل از فیوز نصب شود . بطوریکه با خاموش کردن کلید , فیوز
نیز قطع شود. کلید اصل ی یحت الامکان گردان باشد و از فیوز فشنگ ی استفاده
شود .
* سیم کشی داخلی تابلو با سیم مسی تک لا با عایق حداقل 1000ولت با
مقطع مناسب انجام شود.
* ارتفاع بالاترین دسته کلید تابلو175 سانتیمتر بیشتر نباشد و همچنین
قسمت میان ی از سطح زمین 160 سانتیمتر باشد.
* استفاده از سیم 5/1 برا ی روشنای ی با کلید مینیاتوری 10 آمپر و سیم 2 5/
برا ی پریزبا کلید مینیات یور 16 آمپر م ی باشد.
* محاسبه کابل از طریق سطع مقطع انجام م ی گیرد .
بقیه تابلوها از نوع توکار تمام بسته می باشد.
در قسمت زیر لیستی تهیه شده که شامل قطعات مکانیکی و الکتریکی داخلی
تابلو می باشد.این لیست شامل :
ضخامت ورق – فریم تابلو – روبند – نوع رنگ کاری – جانقشه ای – یرق آلات – نوع
تابلو(یک درب – دو درب – نرمال – اضطراری) اسم شرکت سازنده تابلو – اسم
تابلو – چراغ سیگنال (رنگ – تعداد – وات – نوع لامپ – فیوز ) مشخصات
فیوزهای داخل تابلو بعلاوه پایه فیوز – کلید مینیاتوری (تکفاز – سه فاز – ولتاژ
قابل تحمل )رله – کنتاکتور –کلید گردان (با مشخصات کامل ) مشخصات ترمینال
– مشخصات شین فاز – نول – مقره های پشت شین – نوع سیم کشی داخلی
تابلو – نوع سیم کشی خط به تابلو – طریقه انتقال سیم در تابلو(ترانکینگ-
استفاده از کمربند) استفاده از سیم یک تکه در تابلو – شماره گذاری خطوط روی
ترمینال –استفاده از کابلشومی باشد. تمام این عناوین کامل می باشد .وجود
این مشخصات باعث عمر بیشتر تابلو، خطر کمتر و تعویض آسانترآن می شود.
تقسیم بندی نوع اول :
الف) تابلو ی ایستاده قابل دسترس ی از جلو
ب) سلول
پ) تمام بسته دیوار ی که خود این تابلو ها م ی توانند اصلی – نیمه اصلی و
فرع ی باشند.
تقسیم بندی نوع دوم :
تابلو ی اصلی: در پست برق و بطرف فشار ضعیف ترانس متصل است .
تابلو ی نیمه اصل :ی اینگونه تابلو ها ی برق بلوک ساختمان ی یا قسمت مستقل از ی
مجموعه را توزیع و ازتابلو ی اصل ی تغذیه م ی شود .
تابلوی فرع :ی برای توزیع و کنترل سیستم برق خاصی مانند موتور خانه –
روشنای ی و غیره به کار م ی رود و از تابلو ی اصل ی تغذیه م ی شود.
معمولاً تابلو ها ی موتور خانه از نوع ایستاده و ….
