نقشه کشی و ساخت تابلوهای برق
حفاظت الکتریکی تابلو
اصولاً حفاظت تابلوها توسط 2 رله انجام می گیرد. رله کنترل فاز که قبل از
کنتاکتورِ تابلو نصب می شود و دارای مشخصات زیر است :
رله بی متال که اصولاً بر روی خود کنتاکتور نصب می شود و وظیفه آن قطع
مدار در صورت مصرف زیاد بار است .
تجربیات کاری نشان می دهد که بی متال را با توجه به قدرت نامی موتور
استفاده شود و از نوع های نامرغوب نیاید استفاده شود. زیرا در مواقع غیر ضرور
به دلیل عدم کفایت الکتریکی مدار قطع می شود و اصولاً اثر حفاظتی خود را از
دست داده و مدار توزیع برق را نامطمئن می کند .
تابلو تشکیل شده است از :
1. فیوز و پایه فیوز 2. کلید مرکزی برای قطع و وصل مدار 3. رله کنترل فاز 4.
کنتاکتور 5. تایمر – در صورت استفاده از مدار ستاره-مثلث
6. بی متال – ترمینال های خروجی که جریان خروجی از مدار قدرت به این
ترمینال ها نصب می شود.
طریقه ساخت
ابتدا قاب تابلو آماده می شود که البته متناسب با فضای نصب و تجهیزات نصب
شده بر روی مدار است. در ابتدا کلید مرکزی بر روی تابلو نصب می شود. رنج
کلید بر حسب آمپر و حتماً باید بر اساس مشخصات نامی موتورهای برقی تعیین
شود. کابل اصلی به ترمینال ورودی برق کلید وارد می شود و از بیرون خارج می
شود. سپس پایه فیوزها نصب و پس از آن بر روی پایه فیوز ، فیوزها نصب می
شوند. هر فیوز برای یک کنتاکتور است. بعد از فیوز یک رله کنترل فاز نصب می
شود که از فیوز برق دار به کنترل فاز وصل می شود سپس کنتاکتورها نصب می
شوند. در صورت پیچیده بودن مدار از کنتاکت های کمکی نیز استفاده می شود.
در صورت استفاده از مدار ستاره مثلث ، تایمر حتماً باید روی کنتاکتور نصب شود
تا زمان تأخیر مدار از مثلث به ستاره داده شود. اصولاً یک تابلو سا ز باید برای راه
اندازی موتورها با گشتاور راه اندازی زیاد از مدار ستاره مثلث استفاده کند. به دو
دلیل اول این که موتور در موقع نیاز و به وقت وارد مدار شود و به حد گشتاور
نامی خود در آید. دوم این که از یطغان زدن موتور جلوگیری شود .
سیم های به کار رفته شده در مدار فرمان آبی رنگ – نول با سیاه و R و S و T
مدار قدرت به ترتیب با رنگ های قرمز – سبز – زرد علامت گذاری شد ه باشد .
جهت جلوگیری از بد نمایی تابلوهای اتصال سیم های صاف و بدون اعوجاج در
نظر گرفته شود. شستی های STOP – START بر روی درب تابلو نصب می
شوند و با رنگ های قرمز و سبز مشخص می شوند
نقشه کشی تابلوها
تابلوهای توزیع را برای سهولت کار در شمای فنی رسم می نمایند که با علائم و
ارقامی که در کنار هر عنصر مدار نوشته می شود اطلاعات نقشه را تکمیل می
نمایند. در یک تابلو ، یک یا چند خط به عنوان رزرو همیشه باید در نظر گرفته
شود تا در هنگام خرابی یکی از خطوط یا نیاز به مصرف کننده جدید از آن
استفاده کرد .
سیم اتصال زمین با مقطع زیاد برای حفاظت در تابلوها نباید فراموش شود که
این ارتباط توسط سیم بافته شده نرم بین قسمت های متحرک و ثابت تابلو بر
قرار می شود. نمونه زیر ، شمای یک تابلو است :
ساخت تابلوها
در یک تابلوی توزیع قبل از آنکه وسایل الکتریکی در آن نصب شوند باید اسکلت
فلزی یا پلاستیکی یا کائوچوبی آن منتاژ شود و با نصب ریل ها و سوراخ هایی
مناسب آماده گردد. وسایل الکتریکی داخل آن منتاژ شود .
پس از نصب وسایل الکتریکی ( مانند کلید و فیوزها ) ترمینال های تابلو را سیم
کشی می کنند این سیم کشی باید با سیم های تک لا و با فرم خاصی صورت
گیرد .
نکته : می توان سیم کشی داخل تابلو را با سیم های افشان که در داخل کانال
های پلاستیکی قرار می گیرند را انجام داد .
انواع مدارات فرمان
در جدول زیر حروف مشخص کننده اجزای مدار را می بینیم :
